Bez względu na wielkość budynku, jego przeznaczenie, wysokość, stopień skomplikowania itp., w określonych sytuacjach właściciel jest zobowiązany dopilnować, by wykonano ekspertyzę ppoż. Jest to wymagane w przypadku rozbudowy, nadbudowy czy zmiany sposobu użytkowania budynku. Typowym przykładem jest zamiana zwykłego mieszkania na biuro. Dokumentację należy sporządzić również wtedy, gdy warunki występujące w budynku stwarzają podstawę do uznania go za zagrażający użytkownikom.
Budynek będzie uznany za zagrażający życiu ludzi w przypadku, gdy nie daje on możliwości bezpiecznej ewakuacji w przypadku zagrożenia, np. pożaru. Dotyczy do odpowiedniej szerokości przejść, ich długości, wydzielenia ewakuacyjnej klatki schodowej budynku wysokiego innego niż mieszkalny lub wysokościowego, zabezpieczenia przed zadymieniem dróg ewakuacyjnych, instalacji oświetlenia awaryjnego,
Jeżeli wymienione wyżej warunki nie są spełnione, w ekspertyzie zawarte zostaną propozycje rozwiązań zamiennych. Wspomniany dokument składa się z części opisowej i odpowiadającej jej części graficznej. Rysunki przedstawiają rzuty każdej z kondygnacji i powinny być na tyle czytelne, aby możliwe było rozszyfrowanie zawartych na nich informacji. Szkice pokazują charakterystyczne przekroje, a w razie potrzeby także plan zagospodarowania terenu. Oprócz tego, rysunki powinny być opatrzone tabelą opisową z pieczęcią rzeczoznawcy do spraw zabezpieczeń przeciwpożarowych. W części analitycznej natomiast powinny znaleźć się uzasadnienia proponowanych rozwiązań. Mają one argumentować poprawę ochrony przeciwpożarowej.
Autor ekspertyzy musi wykazać celowość wspomnianych rozwiązań. Rzeczoznawca ppoż kontroluje zgodność rozwiązań przestrzennych oraz materiałowych. Jeśli mamy do czynienia z większymi zamierzeniami budowlanymi, rzeczoznawcę można wyposażyć w operat pożarowy, a więc opracowanie z wytycznymi dla projektanta, które dotyczą zabezpieczeń pożarowych. Gdy problem budynku jest związany z jego warunkami technicznymi, ekspertyza zostaje sporządzona wraz z rzeczoznawcą budowlanym.
Sporządzenie ekspertyzy przeciwpożarową jest niezbędne do zapewnienia użytkownikom bezpieczeństwa. Z tego powodu, należy zlecać wykonanie kontroli powierzchni jednostkom, dysponującym odpowiednią wiedzą i doświadczeniem. Ważne jest, aby podczas sporządzania ekspertyzy kierowały się obowiązującymi przepisami i wytycznymi.